مقدمه و هدف: رودخانه ها به عنوان یکی از منابع اساسی تامین آب برای مصارف گوناگون از جمله کشاورزی، شرب و صنعت مطرح می باشند. از اینرو پایش کیفیت این منابع با توجه به خشکسالی های اخیر و توسعه شهری و روستائی یکی از وظایف مهم در حیطه مدیریت محیط زیست مصوب می گردد. با توجه به اهمیت رودخانه دره مرادبیک همدان در برداشت آب از آن جهت مصارف مختلف و همچنین تخلیه آلاینده های متعدد به آن، ارزیابی کیفی آب این رودخانه ضروری به نظر می رسد. از طرفی پهنه بندی آلودگی و ارائه تصویر صحیح از وضعیت کیفی آب های سطحی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) باعث می گردد تا هرگونه تصمیم گیری مدیریتی که اثرات زیست محیطی آن بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم متوجه آب های سطحی کشور باشد، با آگاهی بیشتری اتخاذ گردد.

روش کار: در این مطالعه که از نوع توصیفی ـ مقطعی می باشد، نمونه برداری در طی 7 ماه از 6 ایستگاه مورد نظر انجام گرفت و پارامترهای کیفی شامل: دما، اکسی‍ژن محلول،BOD، کلیفرم مدفوعی، نیترات، فسفات، کلسیم، منیزیم، آمونیاک، pH، هدایت الکتریکی، کل جامدات، کل جامدات محلول و معلق، در طول رودخانه بررسی گردید. داده های حاصل از مطالعه با استفاده از شاخص ملی کیفیت آب ( (NSFWQI مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت مسیر رودخانه با استفاده از نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی پهنه بندی گردید.

نتایج: نتایج بدست آمده مشخص می سازد که میانگین شاخص NSFWQI در بهترین وضعیت که مربوط به ایستگاه اول بود معادل 62.78 می باشد که وضعیت متوسط را از لحاظ شاخص کیفی مورد استفاده مشخص می سازد و میانگین مذکوردر بدترین حالت که مربوط به ایستگاه شماره 6 می باشد معادل 27.49 محاسبه گردید که نشانگر بروز وضعیت کیفی بد می باشد.

نتیجه نهایی: براساس نتایج حاصل از این مطالعه ، شاخص کیفیت NSFWQI شاخص مناسبی جهت پهنه بندی رودخانه دره مرادبیک معرفی گردید. با پایش عوامل فیزیکی، شیمیایی و میکروبی و همچنین با کنترل شاخص کیفی مذکور در ایستگاه های مورد نظر، اثرات زیست محیطی ورود آلودگی در قسمت های مختلف رودخانه بخوبی مشهود بوده و امکان تصمیم گیری در خصوص نحوه استفاده از آب در بخش های مختلف آن را برای مسئولین ذی ربط فراهم می سازد.