مقدمه و هدف: بیماری سل بر تمامی سیستم های بدن انسان و از جمله سیستم خونساز، تاثیر گذار است. این مطالعه با هدف تعیین کم خونی و سایر تغییرات خون محیطی در بیماران مبتلا به سل فعال ریوی قبل و بعد از درمان درمراکز آموزشی درمانی ارومیه در سال 1386 انجام شد.

روش کار: در این مطالعه از نوع قبل و بعد 85 بیمار مبتلا به سل فعال ریوی که سل آنها براساس علایم بالینی به همراه یافته های رادیولوژیک همراه با دو اسمیر خلط مثبت برای باسیل کخ یا یک اسمیر مثبت و یک کشت مثبت به اثبات رسیده بود وارد مطالعه شدند. از بیماران نمونه خون جهت شمارش کامل سلولها و اندکسهای خونی با استفاده از سیستم هماتولوژیک H3 قبل و پس از دوره درمان سل گرفته شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS.Win و توسط آزمونهای آماری مک نمار و t وابسته تجزیه و تحلیل شدند.

نتایج: از میان بیماران مورد مطالعه 60 درصد مرد و 40 درصد زن بودند. 53 درصد بیماران هنگام تشخیص بیماری مبتلا به آنمی بودند که از میان آنان 18 نفر یعنی 21.2 درصد آنمی شدید داشتند. کم خونی در بیماران بعد از درمان سل به طور معنی داری کمتر بود ( 0.001 = P). حدود 31 درصد از بیماران در هنگام تشخیص لوکوسیتوز و 12.9 درصد ائوزینوفیلی داشتند که پس از درمان به ترتیب 3.5 و 2.3 درصد بود. قبل از درمان 23.5 درصد دچار ترومبوسیتوپنی بودند در حالیکه پس از درمان 16.4 درصد ترومبوسیتوپنی داشتند.

نتیجه نهایی: شیوع کم خونی در بیماران مبتلا به سل ریوی در هنگام تشخیص بسیار بالا می باشد. در بیمارانی که کم خونی شدید داشتند و در تعداد کمی پس از درمان آنمی به طور کامل اصلاح شد ، بنابراین لازم است در این موارد کم خونی تنها به بیماری سل نسبت داده نشود و علت آن مورد بررسی قرار گیرد.