مقدمه و هدف: کمردرد یکی از شایعترین بیماریها می باشد که درمانهای متفاوتی برای آن پیشنهاد شده است. از جمله دارودرمانی، فیزیوتراپی، جراحی و… در این مطالعه اثر پروتکلهای درمانی آنتی دپرسانتها و آنتی دپرسانتها همراه با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی در بیماران مبتلا به کمردرد مزمن مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است.

روش کار: مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بالینی مداخله ای می باشد و بر روی بیمارانی که دچار کمردرد مزمن بدون علت ارگانیک شده اند در زمستان سال 84 و بهار سال 85 انجام شده است. بیماران به دوگروه 100 نفری تقسیم شدند که برای گروه یک پروتکل درمانی آنتی دپرسانت سه حلقه ای (TCA) و برای گروه دوم آنتی دپرسانت سه حلقه ای + داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) تجویز گردید. میزان پاسخ به درمان در هر گروه، با استفاده از 2 شیوه سیستم VAS در زمانهای 2 هفته، 1 ماه و 3 ماه پس از درمان بررسی شد. داده های مربوط به بیماران شامل سن، جنس، مصرف سیگار و میزان پاسخ به درمان ثبت گردید. اطلاعات جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS با استفاده از آزمونهای χ² و t-test و ANOVA مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

نتایج: از مجموع 200 بیمار مورد مطالعه 83 بیمار (41.5درصد) مرد و 117 بیمار (58.5درصد) زن بودند محدوده سنی بیماران 21 تا 75 سال و میانگین سنی بیماران 14.1±43.1 سال بوده است. در مورد خصوصیات دموگرافیک شامل سن، جنس در دو گروه درمانی اختلاف آماری معنی داری دیده نشد به ترتیب 0.78=P و 0.66=P. در مورد مصرف سیگار نیز در دو گروه اختلاف آماری معنی داری دیده نشد 68%=P. میزان درد پس از سه ماه در بیماران دریافت کننده TCA همراه با NSAID بطور معنی داری از نظر آماری کمتر از بیماران دریافت کننده ‍TCA به تنهایی می باشد. (در هر دو گروه P<0.05 می باشد) در هر دو شیوه اندازه گیری درد، روند تغییرات میزان درد طی زمان، در دو گروه درمانی اختلاف آماری معنی داری نداشته و با یکدیگر متفاوت نبوده است (P>0.05). نتیجه نهایی: مطالعه حاضر نشان داد هر دو پروتکل TCA و TCA همراه با NSAID در درمان کمردرد مزمن موثر می باشند. ولی تاثیر TCA همراه با NSAID در درازمدت تا حدودی بیشتر از TCA به تنهایی می باشد.