مقدمه و هدف : امروزه نیروی کار زیادی بخاطر کمردرد مزمن از دست رفته است. این مسئله هزینه زیادی را برای فرد و دولت در پی دارد. ورزش درمانی از مهمترین برنامه های این بیماران می باشد. هدف از این مطالعه مقایسه تاثیر نرمش های هماهنگ کننده عضلات ، نرمش های استقامتی و ترکیبی از آنها برکمر درد مزمن است.

روش کار : شصت بیمار با کمردرد مزمن که به کلینیک فیزیوتراپی مسجدالرسول شیراز مراجعه کرده بودند , بطور تصادفی در سه گروه قرار گرفته و درمانهای مشابه و رایج فیزیوتراپی را دریافت کردند. به گروه اول , دوم و سوم به ترتیب: نرمش های استقامتی, هماهنگ کننده عضلات وترکیب آنها آموزش داده شد.  درد و ناتوانی  در سه گروه با یکدیگر مقایسه شدند.

نتایج : سه روش در کاهش درد موثرند (P=0.00) ولی روش سوم موثرتر از روش اول (P=0.001) و دوم (P=0.003) بود. روش درمانی اول و دوم در کاهش درد از نظر آماری تفاوت معنی داری ندارند (0.718=P). سه روش درمانی در کاهش ناتوانی موثرند (P=0.00) ولی روش سوم موثرتر از روش اول (P=0.001) و دوم (P=0.006) بود. روش درمانی اول و دوم در کاهش ناتوانی از نظر آماری تفاوت معنی داری ندارند (P=0.529).

نتیجه نهائی : آموزش توام ورزشهای استقامتی و هماهنگ کننده موثرتر از آموزش هر یک به تنهایی است.