مقدمه و هدف: در حال حاضر سوء مصرف داروهای تجویزی در کشور رو به افزایش بوده و ترامادول نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. سوء مصرف ترامادول می تواند شامل طیف گسترده ای از رفتارهای غیر قانونی و مخاطره آمیز باشد؛ بنابراین، نیاز به درک وضعیت سوء مصرف ترامادول در بین دانشجویان ضروری به نظر می رسد. به همین منظور این مطالعه با هدف تعیین وضعیت سوء مصرف ترامادول و عوامل مرتبط با آن در بین دانشجویان سه مرکز آموزش عالی شهر همدان انجام شده است.

روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 400 نفر از دانشجویان شهر همدان در سال 1389 انجام گرفت. نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه خود ساخته انجام شد. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون مجذور کای و رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: 50 نفر (12.5 درصد) از دانشجویان سوء مصرف ترامادول را حداقل یکبار در طول عمر گزارش نمودند. مصرف ترامادول در سال جاری و یک ماه گذشته به ترتیب 11 و 9.5 درصد گزارش شد. رابطه معنی داری بین سوء مصرف ترامادول و متغیرهایی همچون جنس، وضعیت تحصیلی و محل سکونت دانشجویان مشاهده شد (P<0.05). سابقه مصرف سیگار و تجربه مصرف مواد مخدر از عوامل مرتبط با سوء مصرف ترامادول در بین دانشجویان بودند (P<0.05). در نتایج حاصل از مدل نهایی آنالیز رگرسیون لجستیک، سابقه مصرف سیگار و مواد اعتیاد آور از قویترین فاکتورهای پیش بینی کننده سوء مصرف ترامادول بودند ( P<0.05).

نتیجه نهایی: بطور کلی نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان دهنده مصرف ترامادول در بین بخشی از دانشجویان مراکز آموزش عالی شهر همدان بود. نتایج این مطالعه بعنوان مقدمه ای جهت طراحی راهکارهای موثر در پیشگیری از سوء مصرف مواد بخصوص در موسسات آموزش عالی نقش بسیار موثری را ایفا خواهد نمود.