مقدمه و هدف: طی چند دهه اخیرمطالعات فراوانی جهت بررسی رابطه میدانهای الکترومغناطیس با شدتهای مختلف بر بروز سر درد، احساس گرما در گوش، ضعف حافظه، شیوع اختلالات تکاملی جنین، نازایی، بروزاختلالات و تیکهای عصبی، خواب، بیماریهای گوارشی، قلبی عروقی، نئوپلاسمهای گوناگون از جمله بافت خونساز، لنفاوی وحتی اختلالات فرایند خونسازی صورت گرفته است. نتایج بدست آمده ازاین مطالعات بسیارمتنوع وبعضاً متناقض بوده و لذا دامنه تحقیق دراین زمینه همچنان گسترده میباشد. این مطالعه اثر امواج الکترومغناطیس ضعیف  Low electromagnetic field (LEMF) با فرکانس 50Hz و شدت میدان 5 میلی تسلا را برحجم کبد و تعداد مگا کاریوسیتهای آن در جنین موش سوری از نژاد NMRI مورد بررسی قرار داده است.

روش کار: این مطالعه از نوع تجربی بوده و طی آن اثرمیدان الکترومغناطیس ایجاد شده با فرکانس 50Hz برحجم کبد و تعداد مگا کاریوسیتهای آن در جنینهای 66 سرموش ماده نژاد NMRI با سن حدود 3 ماه که به شش گروه تقسیم شده بودند بررسی گردید. گروههای آزمایش درمعرض امواج الکترومغناطیس قرار گرفته و سپس ازهر مادر بصورت تصادفی یک نوزاد انتخاب و کبد آن پس از خارج نمودن ازشکم فیکس گردید. پس از انجام مراحل تهیه لام با استفاده ازروش استریولوژی اندازه گیری حجم کبد و شمارش مگاکاریوسیتهای آن انجام شدواطلاعات حاصله با استفاده از روش و فرمولهای متداول استریولوژیک ونرم افزار آماری (version 11.5 ) SPSS وبوسیله آزمون کروسکال والیس وآزمون مجذور کای مورد آنالیز استریولوژیک و محاسبات آماری قرار گرفت.

نتایج: تعداد مگاکاریوسیتهای کبد درتمام گروههای آزمایش نسبت به گروههای شم وکنترل کاهش یافته اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نمی باشد (P>0.05) بیشترین کاهش مگاکاریوسیتهادرگروه 21- 17 روزه و کمترین کاهش مربوط به گروه 14- 10 روزه میباشد. حجم کبد درگروه های آزمایش نسبت به گروهای شم وکنترل کاهش یافته اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نمی باشد (P>0.05) و بیشترین اختلاف مربوط به گروه 17-13 روزه می باشد.

نتیجه نهایی: نتایج این مطالعه نشان داد درموشهای بارداری که در دوران بارداری خود صرفنظر از طول زمان بارداری در معرض میدان های الکترومغناطیس ضعیف قرارگرفته اند، تغییر قابل توجهی در حجم کبد و تعداد مگاکاریوسیتهای کبد جنینهای آنها ایجاد نمیشود.