مقدمه و هدف: ماده خارج سلولی دارای ماکرومولکولهای متعددی است که از آن جمله می توان به ترکیباتی از قبیل انواع کلاژن اشاره نمود. از آنجا که کلاژن نوع IV نقش تعیین کننده ای در تشکیل غشای پایه و بافت مزانشیال گلومرولهای کلیوی ایفا می نماید, استرس های اکسیداتیو ناشی از محیط های هیپر گلیسمیک یکی از عواملی است که می تواند با تاثیر گذاری بر افزایش سنتز این نوع کلاژن روند فیلتراسیون گلومرولی را تحت تاثیر قرار دهد و از این طریق بر ساختمان بافتی و عملکرد کلیه ها تاثیر بگذارد. لذا در پژوهش حاضر سعی گردیده است تا تغییرات ناشی از دیابت در میزان کلاژن غشای پایه کلافه های گلومرولی مورد مطالعه و ارزیابی قرار گیرد.

روش کار : برای این مطالعه تجربی از 24 موش نر دو ماهه نژاد balb/c استفاده شد که بطور تصادفی به دو گروه تجربی و دو گروه کنترل 1 و 2 تقسیم شدند. در مرحله بعد سلولهای بتای جزایر لانگرهانس پانکراس نمونه های مربوط به گروههای تجربی با استفاده از تزریق  mg/kg160 آلوکسان تخریب گردید و گروههای کنترل بدون دریافت آلوکسان بصورت دست نخورده باقی ماندند. سپس به منظور بررسی تفاوت تغییرات کوتاه مدت و دراز مدت تاثیر دیابت بر کلیه و مقایسه آن با گروههای کنترل با استفاده از آنتی بادی مونوکلونال که بر علیه کلاژن نوع IV به کار گرفته شد, تغییرات غشای پایه گلومرولهای کلیوی در گروه تجربی1 و کنترل 1 پس از 8 هفته و گروه تجربی2 و کنترل 2 پس از 16 هفته از شروع دیابت مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر این, حجم کلافه های گلومرولی نیز با استفاده از تکنیک های استریولوژیکی, در گروههای تجربی وکنترل مورد مقایسه قرار گرفت.

نتایج : یافته های این پژوهش نشان داد که هرچند تفاوت قابل ملاحظه ای بین گروههای تجربی و کنترل 1 وجود ندارد اما در مقایسه بین گروههای تجربی و کنترل 2 این اختلاف معنی دار است. بر این اساس واکنش غشای پایه کلافه های گلومرولی نمونه های دیابتیک نسبت به آنتی بادی کلاژن نوع IVمثبت و ضخامت غشای پایه کلافه های گلومرولی نیز در گروه دیابتیک 16 هفته ای نسبت به سایر گروهها به شکل معنی داری نسبت به گروه کنترل و تجربی 1 نیز افزایش یافته است (p<0.05) در حالیکه این تفاوت بین گروه کنترل و گروه دیابتیک 8 هفته ای معنی دار به نظر نمی رسد. علاوه بر این در اندازه گیری کلافه های گلومرولی افزایش حجم مشخصی در بافت مزانژیال گروه 16 هفته ای دیده می شود  (10⁶&mum³x4.635∓0.289) که این تغییر حجم در گروه 8 هفته ای (10⁶&mum³x3.504∓0.189) و کنترل (10⁶&mum³x3.422∓0.140) معنی دار به نظر نمی رسد.

نتیجه نهائی : ابتلا به دیابت در دراز مدت می تواند از طریق واکنش بافت مزانژیال و غشای پایه گلومرول ها و توبول های کلیوی در مقابله با غلظت بالای گلوکز به ترشح بیش از حد کلاژن نوع IV منجر شود که این موضوع به سهم خود به افزایش حجم کلافه ای و کاهش فیلتراسیون گلومرولی کمک می نماید.