مقدمه و هدف: بی دردی مناسب بعد از سزارین کمک می کند تا مادران احساس راحتی بیشتری نمایند و موجب افزایش تحرک و توانایی مادر در مراقبت بهتر از نوزاد می گردد. هدف از این مطالعه تعیین اثرات انفیلتراسیون زیر جلدی کتامین بر کاهش درد پس از عمل و وضعیت همودینامیک بیمار، پس از سزارین الکتیو می باشد.

روش کار: در این مطالعه کارآزمایی بالینی آینده نگر که بصورت تصادفی دوسوکور طراحی گردید60 نفر از مادرانی که کاندید سزارین الکتیو تحت بی حسی بودند وارد شدند. 30 نفر در گروه کتامین و تحت انفیلتراسیون زیرجلدی mg/kg 0.5 کتامین در ناحیه انسیزیون جراحی و 30 نفر نیز در گروه پلاسبو قرار گرفتند که انفیلتراسیون نرمال سالین بصورت زیر جلدی برای آنان انجام شد. VASدرد بیمار Visual Analogue Scale)) در طی حضور در ریکاوری ثبت گردید و پس از انتقال به بخش، علایم حیاتی و VAS آنان مجدداً در فواصل منظم ثبت شد و در صورتی که 3≤VAS داشت شیاف دیکلوفناک mg 100 و در صورت عدم پاسخ، پتیدین وریدی mg 30 تجویز شد، تعداد دفعات دریافت شیاف و دوز مخدر مصرفی در 24 ساعت ثبت گردید. عوارضی مانند توهم، نیستاگموس، تهوع و استفراغ و خواب آلودگی همچنین علائم حیاتی بیمار (فشار خون ، تعداد ضربان قلب و میزان اشباع خون) نیز ثبت گردید. آنالیز آماری توسط نرم افزار SPSS16 با استفاده از آزمون های مجذور کای و تی صورت گرفت و 0.05>P درتمام موارد معنی دار تلقی گردید.

 نتایج: از نظر میزان تغییرات فشار سیستولیک، تعداد ضربان قلب و میزان اشباع اکسیژن خون شریانی در طی 24 ساعت اول، تفاوت معنی داری بین دو گروه مطالعه مشاهده نشد. میانگین VAS هنگام ورود به ریکاوری و 30 دقیقه بعد از عمل در دو گروه مطالعه تفاوت معنی داری نداشت، در حالیکه در 1، 2، 4، 6، 8 و 12 ساعت بعد از عمل بطور معنی داری، در گروه کتامین نسبت به گروه نرمال سالین کمتر بود. میانگین تغییرات VAS بیماران در طی 24 ساعت اول در گروه کتامین 0.59±0.61 و در گروه نرمال سالین 0.96±3.37 بدست آمد که با 0.001>P معنی دار بود. متوسط طول مدت بی دردی در گروه کتامین 2.98±9.87 ساعت و در گروه نرمال سالین 0.79±2.17 ساعت بدست آمد که در گروه کتامین مدت زمان بی دردی بطور معنی داری طولانی تر از گروه نرمال سالین بود(0.001>P). زمان دریافت اولین مخدر در گروه کتامین بطور معنی داری طولانی تر از گروه نرمال سالین بود (0.001>P).

 نتیجه نهایی: با در نظر گرفتن نتایج این مطالعه مبنی بر افزایش طول مدت بی دردی بعد از عمل و کاهش نیاز به مخدر و همچنین عدم مشاهده عوارض جانبی، تجویز کتامین زیرجلدی جهت افزایش بی دردی بعد از سزارین الکتیو تحت بی حسی نخاعی، توصیه می گردد.