مقدمه: کرم‌های روده‌ای سگ‌ها تهدیدی جدی برای سلامت انسان بوده و ممکن است بیماریهای خطرناکی مثل هیداتیدوزیس و لارو مهاجر احشایی را ایجاد نمایند و می‌توانند عوارض شدیدی برای انسان بوجود بیاورند. هدف از مطالعه حاضر تعیین انواع انگل‌های کرمی روده‌ای سگهای ولگرد شهر همدان و میزان آلودگی آنها است.

روش‌کار: در این مطالعه مقطعی 103 قلاده سگ ولگرد از داخل و حومه شهر در سال 1394 بررسی شد. پس از کالبدگشایی، محتویات روده آن‌ها بصورت ماکروسکپی ازنظر کرم‌های انگلی مورد بررسی قرار گرفت. پس از شستشو با سالین و شناسایی کرمها برحسب نماتود، سستد یا آکانتوسفالا، بعد از رنگ آمیزی با کارمن اسید، آبگیری وشفاف سازی، سستدها مونت شدند. نماتودها در اتانول 70% به اضافه گلیسیرین قرار داده شده و با لاکتوفنل شفاف شدند. سپس میزان آلودگی به انگل‌های مختلف برحسب خصوصیات اپیدمیولوژیک تعیین گردید.

یافته ها: یافته‌ها نشان داد 74 سگ (8/71%) حداقل به یک نوع کرم انگلی روده آلوده بودند. انگل‌های کرمی جدا شده شامل: اکینوکوکوس گرانولوزوس 9/37 درصد،‌ تنیاهیداتیژنا 3/24 درصد، تنیااویس 9/1 درصد، تنیامولتی‌سپس 9/2 درصد، مزوسستوئیدس‌لینه‌آتوس 9/4 درصد، دیپیلیدیوم‌کانینوم 5/51 درصد،‌ توکسوکارا کنیس 4/19، آکانتوسفال 8/5 درصدبود. ارتباط معناداری بین سن سگ‌ها و آلودگی با انگل‌های کرمی وجود داشت (05/0P <). آلودگی به انگل‌های کرمی در سگ‌های پیر بیشتر بود. بین میزان آلودگی و جنسیت سگ‌ها و فصل نمونه‌گیری رابطه معناداری وجود نداشت (05/0P >).

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد شیوع انگل‌های کرمی بخصوص زئونوز (حداقل 6 نوع از این کرم‌ها) در سگ‌های ولگرد شهر همدان بالاست. این انگل‌ها از جنبه‌های بهداشتی و اقتصادی حائز اهمیت هستند. برنامه‌ریزی مراجع ذیربط برای کنترل سگ‌های ولگرد امری ضروری به نظر می‌رسد.